Tamamlamanız gereken bir işiniz, ödeviniz, yahut çalışılması gereken bir sınavınız var ancak gün yeterli olmadı ve yetiştiremediniz. Bu durumda sizde bütün gece uyumamaya karar veriyorsunuz.
Gece Yatmamanın Beyne Etkisi Nedir?
Bütün gece ayakta kaldığınızda, vücudunuzun doğal sirkadiyen ritmine karşı savaşıyorsunuz demektir. Güneş batarken, gözleriniz azalan ışıkla ilgili sinyalleri beyninizin suprakiazmatik nükleus adı verilen bir bölümüne gönderir. Bu temelde sirkadiyen ritminizin saatidir.
Epifiz bezinizi melatonin üretmeye başlaması için uyarır. Bu hormon vücudunuzu uykuya hazırlamaya yardımcı olur ve normal yatma zamanınızdan yaklaşık iki saat önce seviyeleri yükselmeye başlar. Aynı zamanda, hipotalamus ve beyin sapındaki nöronlar GABA adı verilen bir bileşik salgılar.
Bu, beyninizdeki aktiviteyi yavaşlatır ve sakinleştirici bir etkiye sahip olabilir. Yani normal yatma zamanınıza yaklaşıyorsunuz.. Uykudan önce beynin soğuması gerektiğinden, çekirdek vücut sıcaklığınız da düşmeye başlar.
Ve artık gitgide dikkatiniz dağılmaya başlar. Gün boyunca beyniniz adenozin adı verilen bir atık ürün salgılar. Beyninizdeki reseptörlere ne kadar çok adenozin bağlanırsa, o kadar yorgun ve dikkatsiz olursunuz.
Bir fincan kahve zamanı. Kafein, adenozinin reseptörlere bağlanmasını engelleyerek size enerji artışı sağlayabilir. Ancak, aynı zamanda sizi gerginleştirebilir ve kaygınızı da artırabilir.
Mikro uykular, sadece birkaç saniye süren ve uyku yoksunluğu ile tetiklenen öngörülemeyen uyku dönemleridir. Uyanık kalmak için gerinirsiniz. Ancak bu noktada motor becerileriniz de darbe almıştır.
Araştırmalar, 19 saattir uyanık olan kişilerin koordinasyon ve tepki sürelerinin içki içenlerle benzer olduğunu ortaya koymuştur.
Van Dongen ve ark. (2003) tarafından Sleep dergisinde yayımlanan bir çalışmada da, 24 saat uykusuz kalan katılımcılarda dikkat, karar verme ve reaksiyon süresinde ciddi bozulmalar gözlendi.
Hatta bazı kişiler bu bozulmaları kendileri fark etmese bile, ölçümlerde performans düşüşü netti. İlginç olan, katılımcılar kendilerini “idare ediyorum” diye hissetse bile, beyinlerinin dikkat testlerindeki başarısı %30-40 düşüyordu.
Bir başka örnek olarak Walker ve Stickgold’un hafıza üzerine yaptığı araştırmalarda, uykusuz kalan kişilerin yeni bilgileri öğrenme kapasitesinin %40’a kadar azaldığı gösterildi. Çünkü hipokampus (hafıza oluşumundan sorumlu bölge), uyku sırasında şarj olur gibi bir yenilenme yaşıyor ve bu gerçekleşmeyince bilgi alımı aksıyor.
Kısa vadede etkiler şunları içeriyor: odaklanma bozukluğu, sinirlilik, hata yapma ihtimalinin artması, reflekslerde yavaşlama ve bazen mikrouyku denilen saniyelik bilinç kayıpları. Uzun vadede ise, kronik olarak uykusuz kalmak öğrenme güçlüğü, duygudurum bozuklukları ve hatta nörodejeneratif hastalık riskini artırabiliyor.
Güneş doğarken epifiz beziniz melatonin salgılamayı durdurur. İkinci bir rüzgârın geldiğini hissedersiniz.
Uykusuz bir gecenin ardından vücudunuz ve beyniniz oldukça hızlı bir şekilde kendini toparlar. Ne kadar uyuduğumuzu her zaman kontrol edemediğimiz için bu iyi bir şeydir.
Ancak iyi bir gece uykusu uyumadan uzun süre geçirmek ya da yatma saatinizi sürekli değiştirmek sağlığınıza oldukça zarar verebilir. Her gece düzenli olarak yedi saatten az uyumak, diyabetten felce ve kronik ağrıya kadar her türlü sağlık sorunuyla bağlantılıdır.
Ayrıca sizi depresyon gibi ruh sağlığı sorunlarına karşı daha savunmasız bırakır. Uyku programınız notlarınızı bile etkileyebilir. Araştırmalar, uyku saatlerini düzenli tutan üniversite öğrencilerinin tutmayanlara göre daha yüksek not ortalamasına sahip olduğunu göstermiştir.
Tüm gece ayakta kalma fikri beynin hem çalışmasını hem de kendini onarma sürecini sekteye uğratarak dikkat, hafıza ve duygu durumunu ciddi şekilde bozar; kısa süreli “idare ediyorum” hissi aslında beynin sessizce alarm vermesidir.
