Bazı insanlar girişimcilik, yeni şeyler üretmek ve geliştirmek üzere meyillidir. Ancak bu elindeki gücü iyi manada kullanamayıp kötü yollara giren ve ellerindekini de kaybeden, teknolojik atılımlar yapanlarda var. Tarihte buna birçok kez şahitlik ettik.
Bunun sebebi muhtemelen insanların doyumsuzluğu ve sürekli daha çok kazanma hırsı diyebiliriz.
Kazanmak ve daha da çok kazanmak onlara güzel gelmiş olacak ki büyük dolandırıcılıklara bulaşmışlar. Bu isimleri geçen girişimcilerin kazandığı miktarlar az bir servet değil çoğu en zengin kategorisine girebilenlerden bunu da belirteyim.
Gelelim bu isimler nasıl bir şey ortaya koydular, hangi suçlamalardan yargılandılar ve sonları ne oldu..
Sonu Kötü Biten 7 Teknoloji Lideri
- Ross Ulbricht
“Korkunç Korsan Roberts” olarak da bilinen Ross Ulbricht, 2011-2013 yılları arasında arasında kullanıcılarının yasadışı uyuşturucular, diğer yasadışı mal ve hizmetleri anonim olarak sunduğu site tasarladı.
Herkesin erişemeyeceği şekilde tasarlanmış bu gizli internet sitesi Silk Road’ı çevrimiçi bir suç pazarı olarak işlettiği hatta bazı insanların ölümüne sebep olduğu gibi suçlardan müebbbet hapse mahkum edildi.
Kolluk kuvvetleri siteyi kapattı ve onu Kaliforniya’daki bir halk kütüphanesinde tutukladı.
Ulbricht, Silk Road’daki işlemleri iki temel yolla anonimleştirmeye çalıştı. Birincisi, Ulbricht, Silk Road’u “The Onion Router” veya “Tor” ağı olarak bilinen, İnternet’teki özel bir bilgisayar ağı üzerinde işletti, dünya çapında dağıtıldı ve ağdaki bilgisayarların gerçek IP adreslerini ve dolayısıyla ağ kullanıcılarının kimliklerini gizlemek için tasarlandı.
İkincisi, Ulbricht Silk Road’u, site üzerinden para gönderen ve alan kullanıcıların kimliklerini ve konumlarını gizlemek de dahil olmak üzere sitede yürütülen yasadışı ticareti kolaylaştırmaya yarayan Bitcoin tabanlı bir ödeme sistemi içerecek şekilde tasarladı.
Yasadışı uyuşturuculara ek olarak, diğer yasadışı mallar ve hizmetler Silk Road’da açıkça alınıp satılıyordu.
Örnek olarak: “Hizmetler” kategorisinde 159 listeleme bulunuyor.
Bunların çoğu, müşterinin seçtiği sosyal ağ hesaplarını hacklemeyi teklif eden bir satıcının listesi gibi bilgisayar korsanlığı hizmetleri sunuyordu.
“Dijital ürünler” kategorisinde kötü amaçlı yazılım, çeşitli çevrimiçi hizmetlerde hacklenmiş hesaplar ve korsan medya içeriği dahil 801 listeleme.
“Sahtecilikler” kategorisinde sahte ehliyet, pasaport, Sosyal Güvenlik kartı, elektrik faturası, kredi kartı ekstresi, araç sigortası kayıtları ve diğer sahte kimlik belgeleri üretme teklifleri dahil 169 listeleme yer almakta.
Silk Road’da satışa sunulan ürünlerin büyük çoğunluğu ve meşhurları, sitede açıkça reklamı yapılan yasadışı uyuşturuculardı.
Ulbricht’in müebbet hapis cezasına ek olarak 183.961.921 dolar para cezasına çarptırılması emredildi.
Silk Road, binlerce uyuşturucu satıcısı tarafından kullanılmış, 100.000’den fazla alıcıya yüzlerce kilogram yasadışı uyuşturucu dağıtılmış ve toplamda 200 milyon dolardan (131 milyon sterlin) fazla para harcanmış.
Ulbricht’in komisyon olarak 13 milyon dolardan (10,53 milyon sterlin) fazla para kazandığı da söz konusu.
Trump, başkanlığının ikinci gününde Ulbricht’in annesini arayarak “Oğluna tam ve koşulsuz af imzalamış olmaktan büyük mutluluk duydum” dedi ve serbest bırakıldı.
- Samuel Bankman-Fried
Samuel Bankman-Fried, uluslararası bir kripto para borsası olan FTX’in kurucusu ve CEO’suydu. Bankman-Fried, 2019’dan 2022’ye kadar, FTX müşterilerinin milyarlarca dolarlık fonlarını zimmete geçirerek onları dolandırma planının lideri ve beyniydi.
32 yaşındaki Samuel Bankman-Fried bugün 25 yıl hapis cezasına çarptırıld.. üç yıl denetimli serbestlik ve çok sayıda dolandırıcılık planını düzenlemesi nedeniyle 11 milyar dolar ceza ödemesi zorunlu tutuldu.
Kripto para borsası FTX ve kripto para ticaret firması Alameda Research’ün kurucusu olan Bankman-Fried, FTX’e yatırılan milyarlarca dolarlık müşteri fonunu zimmete geçirdi, FTX’teki yatırımcıları 1,7 milyar dolardan fazla dolandırdı ve Alameda’ya borç verenleri 1,3 milyar dolardan fazla dolandırdı.
Bankman-Fried daha önce iki adet elektronik dolandırıcılık, iki adet elektronik dolandırıcılık komplosu, bir adet menkul kıymet dolandırıcılığı komplosu, bir adet emtia dolandırıcılığı komplosu ve bir adet kara para aklama komplosu suçlamasıyla suçlu bulundu.
Bankman-Fried, FTX müşterilerinin fonlarını kişisel kullanımı için, her iki partiden adaylara yatırım yapmak ve milyonlarca dolarlık siyasi bağışta bulunmak ve Bankman-Fried’in de kurduğu bir kripto para ticaret fonu olan Alameda Research’ün borçlu olduğu milyarlarca dolarlık kredileri geri ödemek için aldı.
Bankman ayrıca, müşteri mevduatlarının kötüye kullanımını gizleyen sahte ve yanıltıcı finansal bilgiler sağlayarak Alameda’ya borç verenleri ve FTX’teki sermaye yatırımcılarını dolandırdı.
Samuel Bankman-Fried, müşterilerine, yatırımcılarına ve kamuoyuna, FTX’e yapılan müşteri mevduatlarının güvende tutulduğunu ve müşteriler için saklandığını, müşteri mevduatlarının şirket varlıklarından ayrı tutulduğunu ve müşteri mevduatlarının FTX tarafından kullanılmayacağını söyledi.
Bankman-Fried aslında FTX’ten Alameda’ya milyarlarca dolarlık müşteri mevduatı aktardı ve ardından bu fonları kendi yararına yatırım yapmak, siyasi bağışlarda bulunmak ve diğer harcamaların yanı sıra gayrimenkule harcamak için kullandı. Bu dolandırıcılığı gerçekleştirmek için çeşitli hilelerde bulundu.
Yargıç hükümete, müsadere süreciyle elde edilen fonların Bankman-Fried’in suçlarının mağdurlarına tazminat sağlamak amacıyla kullanılması yetkisi verdi.
- Elizabeth Anne Holmes
‘Yeni Steve Jobs’ olarak anılan Holmes, 2014 yılında 30 yaşındayken hayatının zirvesine ulaşmayı başarmıştı.
Holmes, yargılanmaya başlamadan önce Forbes dergisi tarafından dünyanın kendi imkanlarıyla milyarder olan en genç kadını olarak ilan edilmişti. Ama işin aslı hiç de öyle olmadı.
Elizabeth Anne Holmes Amerikalı girişimci ve dolandırıcıdır. Kurduğu ve CEO’su olduğu sağlık teknolojisi şirketi Theranos, sadece parmak ucundan iğneyle alınan az miktarda bir kan ile çalışan bir kan testi kiti geliştirdiklerini ve kan testinde devrim yaptıklarını iddia ediyordu.
Bu yeni icat sayesinde şeker hastalığı, kanser ve daha birçok hastalığın teşhisinde bir devrim olacaktı. Birçok ünlü yatırımcılar bu çalışmaya milyarlar yatırdı.
Ancak Theranos, Holmes ve eski şirket başkanı Sunny Balwani, 2018’de SEC tarafından dolandırıcılıkla suçlandı. Holmes ve Balwani ayrıca elektronik dolandırıcılık ve komplo kurmakla suçlandı. Holmes Ocak 2022’de dört suçtan suçlu bulundu ve Kasım ayında 11 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı. Daha sonra cezada indirim uygulandı.
- Trevor Milton
Sıfır emisyonlu kamyonlar ve taşıtlar üreten Nikola şirketinin kurucusu ve eski CEO’su Trevor Milton şirket teknolojisi hakkında yatırımcıları yanıltmak suçundan dört yıl hapis cezası aldı. Milton, 1 milyon dolarlık bir para cezasına çarptırıldı.
Nikola, 2015 yılında hidrojen yakıt hücresi teknolojisini kullanarak sıfır emisyonlu büyük kamyonlar üreteceği iddiasıyla dikkat çekmişti.
Şirket, Şubat 2020’de elektrikli pickup modeli olan Badger’ı tanıttı. Hidrojen ve elektrikle çalışan Badger’ın 965 km menzile sahip ve 0’dan 100 km hıza sadece 2,9 saniyede ulaştığı açıklanmıştı. Aynı yılın Şubat ayında Şirket, General Motors’un yüzde 11’lik bir hisse satın almayı planladığını duyurmuştu.
Ancak Nikola’yı dolandırıcılıkla suçlayan bir rapor yayınladı. Bu raporun ardından gelen tepkiler sonucunda GM, hisse anlaşmasından vazgeçti. Şirket faaliyetlerine devam etti ancak büyük ölçüde hedeflerini düşürdü.
Daha sonra Milton, mahkumiyetine ve Aralık 2023’teki cezasına itiraz edene kadar kefaletle serbest bırakıldı.
- Anthony Levandowski
Kendisi eski Google mühendisiydi ancak hırsızlıktan mahkum edildi. Google’ın otonom araç biriminde çalışan eski bir mühendis olan Anthony, Uber’e katılmadan kısa bir süre önce ticari sır hırsızlığı yaptığı gerekçesiyle 18 ay hapis cezasına çarptırıldı.
ABD’nin San Francisco Bölge Yargıcı William Alsup, Anthony Levandowski’nin “şimdiye kadar gördüğüm en büyük ticari sır suçunu” işlediğini söyledi.
Levandowski, Ocak 2016’da şirketten ayrılmadan önce dizüstü bilgisayarına 14.000’den fazla Google dosyası yükledi.
Uber’in robocar projesine öncülük etti, ancak bu dava nedeniyle 2017 yılında işten atıldı.
Lewandowski, bu yılın mart ayında iflas başvurusunda bulunmuştu çünkü Google’ın ana şirketi Alphabet’e eylemleri nedeniyle 179 milyon dolar (136 milyon sterlin) borcu vardı.
4 Ağustos 2020’de Levandowski, ticari sır hırsızlığı suçlamasını resmen kabul etti ve Yargıç William Alsup onu 18 ay hapse mahkûm etti.
Savcılar, savunma anlaşmasının bir parçası olarak kalan 32 suçlamayı düşürmeyi kabul etti. Levandowski’nin yattığı süreye ek olarak Waymo’ya 756.499,22 dolar tazminat ve 95.000 dolar para cezası ödemesi emredildi.
Donald Trump , 20 Ocak 2021’de, görevdeki son gününde, Levandowski’ye tam af çıkardı.
- Raj Rajaratnam
Raj Rajaratnam 2011 yılında menkul kıymetler dolandırıcılığı ve komplo suçundan hüküm giymiş Amerikalı bir yatırımcı.
ABD tarihinde içeriden bilgi ticareti (kamuoyuna açık olmayan bilgiler üzerinden işlem yapma) ve dinlemelerden elde edilen kanıtlara dayanan ilk vaka diyebiliriz.
Çok milyar dolarlık bir hedge fonu olan Galleon Group’un yöneticisi olarak Rajaratnam, suçlandığı tarihte ( Yani 2009’da) Wall Street’teki en önde gelen ve başarılı yatırımcılardan biriydi.
Rajaratnam’a karşı açılan dava, büyük ölçüde şüpheli uyuşturucu satıcılarına ve organize suç figürlerine karşı sıklıkla kullanılan ancak menkul kıymetler dolandırıcılığı soruşturmalarında benzeri görülmemiş bir taktik olan telefon dinlemelerine dayanıyordu.
Duruşma sırasında savcılar, Rajaratnam’ın içeriden bilgi aldığı veya tartıştığı ya da içeriden gelen ipuçlarına dayanarak borsa işlemlerini nasıl gizleyeceği veya örtbas edeceği konusunda tavsiyelerde bulunduğu çok sayıda telefon görüşmesi kaydını oynattı.
Hükümet, Rajaratnam’ın içeriden bilgi kullanımıyla 63 milyon dolardan fazla kazandığını bildirdi.
11 Mayıs 2011’de Rajaratnam, 9 adet menkul kıymetler dolandırıcılığı ve 5 adet komplo suçlaması da dahil olmak üzere aleyhindeki 14 suçlamanın hepsinden mahkum edildi.
13 Ekim’de, içeriden bilgi ticareti suçundan verilen en uzun ceza olan 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve 10 milyon dolar para cezasına çarptırıldı.
- Max Ray Butler
Başka bir adıyla Iceman..
Max Butler, çalıntı kredi kartlarının karaborsasına hükmetmek için cüretkar bir plan yapmıştı Amerika Birleşik Devletleri’nde bilgisayar korsanlığı suçlamaları için verilen en uzun ceza olan 13 yıllık hapis cezasına çarptırılan eski bir güvenlik danışmanı ve bilgisayar korsanıdır.
Yaklaşık 2 milyon kredi kartı numarasını çalmak ve yaklaşık 86 milyon dolarlık dolandırıcılık suçlaması da dahil olmak üzere iki adet elektronik dolandırıcılık suçundan hüküm giydi.
2007 yılında tutuklanan Butler, siber suçluların kredi kartı numaraları gibi hassas verileri alıp sattığı bir forum olan CardersMarket’i işletmekle suçlandı.
Yaklaşık 2 milyon kredi kartı numarasını çalarak 86 milyon dolarlık dolandırıcılık satın alma işleminde kullanılan Butler, iki adet elektronik dolandırıcılık suçlamasını kabul ettikten sonra o dönemde Amerika Birleşik Devletleri’nde bilgisayar korsanlığı suçlamaları için verilen en uzun ceza olan 13 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Hapisten sonra Butler, 5 yıl denetimli serbestlikle bırakıldı. Kurbanlarına 27,5 milyon dolar tazminat ödemesi şart koşuldu.
14 Nisan 2021’de serbest bırakıldı.
Bu zengin iş adamları ya da asıl isimleri ile dolandırıcıların ortak noktası para. Yaptıkları şeye kendilerini o kadar inandırmışlar ki doğru olmadığına anca hapse girerek inanabilmişler bazıları tam ikna olmamış da olabilir.
Girişimcilerden Richard Branson der ki: İnsanlar beklediklerinden daha yukarıda bir pozisyona geldiklerinde sivrilmeye daha yatkın olurlar.
Ellerine güç geçen ve her şeyi kontrol edebildiğini sanan insanlar, çevrelerinde büyük tahribata yol açarlar. Tıpkı bu insanların hali gibi.
Yanlış üzerine doğru kurulmaz demişler siz siz olun. Doğru olandan ayrılmayın. 🙂
