Akıllı cep telefonlarının, bilgisayarların ve uygulamaların neredeyse tamamında artık karşımıza çıkan bir özellik var o da Karanlık Mod. Artık o kadar yaygınlaştı ki beyaz ekranlar yerine siyah arka planı benimser olduk.
Birçok kullanıcı bu modu geceleri gözünü yormasın diye açıyor, bazıları ise pil tasarrufu sağladığını düşündüğü için. Bazılarının da gözüne daha güzel geldiği için. Karanlık mod batarya ömrünü uzatıyor mu, yoksa bu sadece bir algıdan mı ibaret?
Bu sorunun cevabı tam olarak evet ya da hayır değil. Karanlık modun pil tasarrufu konusunda etkili olup olmaması cihazın ekran tipine, parlaklık seviyesine, kullanılan uygulamaların tasarımına ve hatta kişinin ekranı nasıl kullandığına kadar birçok faktöre bağlı.
Karanlık mod, arayüzdeki beyaz arka planları siyaha veya koyu gri tonlara çeviren bir tema sistemine verilen isimdir. Bu sadece görsel değişim değildir bazı ekran türlerinde enerji tüketimini de azaltabiliyor. Özellikle OLED ekranlarda siyah pikseller tamamen kapandığı için ciddi bir fark oluşturma potansiyeli vardır.
Ancak aynı durum LCD ekranlar için geçerli değildir, çünkü LCD’lerde arka aydınlatma her zaman yanar. Yani görüntü siyah olsa bile ekran yine enerji harcar.
Bu yüzden karanlık mod sadece OLED veya AMOLED ekranlı cihazlarda pil tasarrufu sağlayabilir. LCD ekranlı cihazlarda neredeyse hiçbir fark oluşturmaz.
Google’ın 2018’de Pixel telefonlar üzerinde yaptığı resmi testlerde şu sonuç ortaya çıktı: Ekran parlaklığı %100 iken açık temada kullanılan bir uygulama çok daha fazla enerji tüketirken, aynı uygulama karanlık temada %60’a yakın daha az güç harcadı.
Ancak parlaklık seviyesi düşürüldüğünde bu fark oldukça azaldı. %50 parlaklıkta tasarruf %14 seviyesinde kalırken, düşük parlaklıklarda bu oran %10’un bile altına indi.
Başka bir bilimsel çalışma da Purdue Üniversitesi tarafından yapıldı. 400’den fazla kullanıcı üzerinde yapılan deneylerde, karanlık modun pil tasarrufu etkisi yalnızca parlaklık yüksekken belirgin çıktı. Parlaklık düşük olduğunda, tasarruf oranı yüzde birkaç seviyesine geriledi.
Yani ekran parlaklığı ne kadar yüksekse, karanlık mod o kadar çok tasarruf sağlar. Parlaklık düşükse, çok etki olmuyor.
Mesela bir kişi günde 5 saat Instagram, TikTok ve YouTube kullanıyor ve telefon OLED ekranlı. Eğer parlaklık yüksekse karanlık mod gerçek tasarruf sağlar. Fakat işin püf noktası şu: Bu uygulamaların karanlık modları bile tam siyah değil, koyu gri.
Bu durumda piksel kapanmak yerine karartılmış ışık yaymaya devam ediyor ve tasarruf oranı daha azdır. Siyah arayüz tasarımı olan uygulamalar en fazla tasarrufu sağlar.
Gri temalı olanlar ise yarı etki oluşturur.
Karanlık modun gözleri dinlendirdiği de sıkça söylenir, ama bilimsel olarak bu da her kullanıcı için geçerli değildir. Bazı göz tiplerinde özellikle astigmatı olanlarda koyu arka plan üzerinde beyaz yazı okumak daha zor olabilmekte. Bu yüzden e-kitap uygulamaları hala beyaz veya krem arka plan kullanır.
Yani karanlık mod her göz için en iyisidir genellemesi de yanlıştır. Ancak loş ortamda, düşük ışıkta ekran bakma zorunluluğu varsa koyu tema avantaj sağlayabilir.
Karanlık mod tek başına yeterli değil. En etkili pil tasarrufu şunlarla olur:
Bu yöntemlerle ek olarak karanlık modu kullanıyorsanız pil tasarrufunda gözle görülür bir iyileşme görmeniz muhtemeldir.