Ekran yanması Nedir?
Ekran yanması denildiğinde öncelikle gerçek manada bir yanma hali ya da ısı kaynaklı yanma hali mevcut değildir, bunu açıklığa kavuşturalım.
Aslında ekran yanması tabiri kullanılırken söylenmek istenen şudur: telefon ekranının herhangi bir bölümünde kalıcı renk bozulmasının görülme halidir.
Bu renk bozulması ekranın arka planda takılı kalan eski görüntü, yazı, renk solması, desenler vb. durumlar olabilir.
Bu durum meydana geldiğinde ekranda genel bozukluk yoktur olduğu gibi çalışmaya devam eder ancak gözünüzü tırmalayan bir görüntü de maalesef ekrandan silinmez. Arka planda hayalet gibi duran, hapsolmuş bir görüntü vardır.
Ekran yanması sorunu genellikle OLED ekran serilerinde görülür. LCD ekranlarda benzer sorunlara çok nadir rastlanmıştır. Çünkü LCD ekranlar arka aydınlatma sağlaması, renk matrisinin doğası sebebiyle bu sıkıntıya pek maruz kalmaz.
Neden Ekran Yanması Meydana Geliyor?
Ekran yanığının sebebi çok zor değil aslında. Ekranlar ne kadar yaşlanırsa o kadar renk kayması yaşanması muhtemeldir. Eskiyen ekranlarda renk kayması görülür. Ancak bu durum ekranın her yerinde değil de bazı kısımlarında daha belirgin halde görünür.
Ekran yanması sorununa en çok bildirim çubuğu, gezinme düğmeleri gibi yerlerde rastlarız.
OLED ekranlarda kırmızı, mavi, yeşil LED alt pikseller bulunur. Bu pikseller arasında farklı ömürler bulunması nedeniyle ekran yanması ortaya çıkabilir. Bu alt pikseller farklı miktarlarda kullanılırlar. Bu nedenle de yaşları aynı değildir. Fazla kullanımlarda renk üretiminde değişiklikler meydana getirmeye başlar.
Biraz daha açacak olursam: Mavi LED’ler yeşil ve kırmızı piksellerden daha düşük verimliliğe sahiptirler. Yani mavi LED çalışmak için daha fazla akım kullanmalıdır.
Daha yüksek akım ise piksellerin hızlı bozulmasına, ömrünün kısalmasına ve ekranın yeşil, kırmızı olarak renklenmesine neden olur. O yüzden OLED ekranlar bozulurken kırmızı ve yeşil renge kaçarak bozulmalar görülür.
Madem OLED Ekranlarda Yanma Oluyor, Neden Kullanıyoruz?
Evet, ekran yanması oluyorsa neden OLED ekranlar sürekli çıkıyor dediğinizi duyar gibiyim. Ancak OLED ekranlarda böyle bir sorun olsa bile OLED ekranların çok fazla artısı bulunur.
Mesela güç tüketimi çok düşük seviyede, renkler oldukça doygun, yüksek kontrast, daha geniş görüntüleme hızı gibi birçok sebep var. LCD’ ye göre daha avantajlı.
Ekran türlerini anlattığım yazımda detaylı olarak OLED ekranın, AMOLED ekranın avantajlarından ve neden bu kadar tercih edildiğinden bahsetmiştim. Dilerseniz daha ayrıntılı olarak oradan bilgi edinebilirsiniz.
Telefon yanığı sıkıntısı uzun süreli durumlarda meydana geliyor demiştim. Telefon üreticileri zaten telefonlarınızı 7-8 sene kadar kullanmanızı beklemiyorlar. İstatistiklerde insanların 2-3 senede bir telefon değiştirdiklerini söylüyor.
Buradan yola çıkarak senelerce kullanılan telefonlarda görülen ekran yanığıyla, telefon üreticileri pek ilgilenmiyor demek mümkün.
Şunu da söylemek lazım. Telefonların ömrü artık o kadar uzun gitmiyor zaten. En başta yazılım sıkıntısı bizi karşılıyor. Telefonlar güncelleme alamaz olunca kullanıcılar bu durumdan haliyle rahatsız oluyorlar ve telefon değişimine yöneliyorlar.
Ekran Yanması Hala Görülür Mü?
Samsung OLED ekran yanığı oluşmaması için bir çözüm üretmişti. Samsung S3 telefonları ürettiği zamandan itibaren AMOLED ekranlarda alt piksel düzenlemesi yapmıştı.
Yani mavi pikselleri daha büyük yaptı ve daha az akım sağladı. O yüzden bu sorunla karşılaşma süresi daha uzadı ve piksellerinde ömrü artmış oldu.
Zaten şimdiki yeni nesil telefonlarda bu sorunun görülmesi düşük ihtimal yeni nesil amiral gemisi telefonlar daha yavaş eskiyen sağlam alt yapılı telefonlardır. Çok ucuza alınan telefonlarda, ekran yanma sorununa rastlanması muhtemeldir.
Telefonumda Ekran Yanması Var Ne Yapabilirim?
Geçmiş olsun demekten başka bir çare yoktur. Maalesef yanan ekranlar için bir tamir, düzeltme söz konusu değildir. Eşyanın da bir ömrü vardır 🙂
Ekran Ömrünüzü Uzatmak İstiyorsanız Bunları Yapmaya Çalışın..
- Ekran parlaklığınızı gereksiz şekilde yüksek ayarlarda tutmayın. Ekran parlaklığını sürekli arttırmak yüksek akım gerektirir bu da LED kullanım ömrünü kısaltır.
- Duvar kağıdınızı çok açık renklerde yapmayın. Ara ara değiştirmeyi de ihmal etmeyin.
- Ekran zaman aşımınızı kısaltın. Yani telefonla bir şey yapmıyorken ekran ne kadar sürede açık kalacak ya da kalmayacak bunun ayarını olabildiğince az süre olarak seçin.
Şuradan değiştirebilirsiniz:
Ayarlar > Ekran > Ekran zaman aşımı
- Koyu temalı klavyeler tercih etmeye çalışın.
- Telefonunuzda ‘Koyu Mod‘ kullanın. Koyu mod LED’lerinizin daha uzun ömürlü olmasına yardım eder.
Şuradan değiştirebilirsiniz:
Ayarlar > Ekran
Son olarak şunu tekrar belirteyim bu sıkıntı yeni nesil telefonlarda çok nadir rastlanan bir durumdur. Eğer şimdiki telefonunuzu 7-8 sene kadar kullandıysanız endişelenmeye başlayabilirsiniz. Onun dışına sıkıntı yapmanıza gerek yok diyebilirim.
