Ürkütücü bir şekilde sürüklenen, ruhani dokunaçlara sahip tuhaf hayvanlar dünya üzerinde her yerdeler ve neredeyse her deniz kıyısında görülebilirler.
Özellikle denizde yüzerken karşılaşmak istemeyeceğimiz hatta bazılarının fobisi olan bu hayvanlar bize zarar verebilir mi, nasıl yaşıyorlar gelin inceleyelim..
Bu garip varlıklar mercanlara akraba olan eski hayvanlardır.
Atalarının geçmişine baktığımızda 500 milyon yıl öncesine gitmek gerekir. O kadar eskiler ki, denizanası hayvanların vazgeçilmez olarak kabul edeceği organlara sahip değiller.
Denizanasında ne kalp ne de beyin bulunur. Bunu sinir olduğumuz insanlar için de bazen düşünsek de, denizanası için bu durum gerçek. Peki bu hayvanlar nasıl yaşayabiliyor?
Denizanaları Kalpsiz Ve Beyinsiz Nasıl Yaşar?
Denizanası vücudun her yerine kan pompalayan bir kalbin düzenine ya da kontrol merkezi olan beyne sahip olmasa da aynı işlevleri yerine getiren yapıya sahiptirler.
Beyin genel olarak ana denetleyici olarak adlandırılır. Vücudun işlevleri onunla kontrol edilir ve onsuz düzeni olmayan hücre yığınından ibaret olurduk.
Denizanaları okyanus akıntıları ile sürüklenmelerine rağmen etraflarındaki dünyaya tepki verebilirler. Bunu nasıl başarıyorlar?
Denizanası merkezi sinir sistemine sahip olmasa da bir sinir sistemine sahiptir. Sinir sistemlerindeki nöronlar ağ gibi tüm vücudu kaplamıştır. Bu yüzden bilim adamları buna sinir ağı demeye karar verdiler.
Bu sinir ağı denizanasının çevresini algılamasına ve refleks geliştirmesine izin verir. Sinir ağı sayesinde suyun sıcaklığını, tuzluluğunu, oksijen konsantrasyonunu, yerçekimini okyanus akıntılarını ve daha fazla şeyi hissedebilirler.
Çan gibi görüntülerinin alt kısmında nöron kümeleri bulunur. Buna Rhopalia denir. Rhopalia içindeki sinir kümeleri, denizanasının ışığı algılamasına ve dengesini korumasına yardımcı olur.
İlginç bir bilgi daha: Bazı denizanaları görebilir! Rhopalia içinde göz benekleri adı verilen yapılar vardır. Bazı denizanalarında basit ışık algılama varken başka denizanalarında bulanık da olsa etraflarındaki dünyanın 3 boyutlu görüntülerini oluşturabilen gözler vardır.
Bazı denizanalarında Rhopalia’daki tüm sinir kümeleri bir sinir halkasıyla birbirine bağlanır. Bu sinir halkası bir denizanasının merkezi sinir sistemine sahip olabileceği en yakın halkadır.
Bu denizanası sinir sistemi, denizanalarının normalde sadece beyni olan hayvanlardan bekleyeceğimiz kur yapma gibi davranışlar sergilemesine de olanak tanır.
Denizanasının beyni olmadığı gibi kalbi de yoktur.
Kalbin ana işlevlerinden biri, bir hayvanın soluduğu oksijeni, dolaşımdaki besinler ve diğer kimyasallarla birlikte dolaştırmak ve dağıtmak. Kan, bu oksijeni taşıyan hemoglobini içerirken, kalp bu kanı vücuttaki tüm dokulara pompalar.
Ancak denizanasının oksijen ihtiyacını karşılayabilmesi için zaten bir kalbe ihtiyacı yoktur.
Denizanasının Ectoderm adı verilen dış tabakası o kadar incedir ki suda çözünen oksijeni hemen içinden geçebilir.
Hatta denizanası bu emilen oksijeni saklayabilir. Denizanası gövdesi ectoderm ile sindirim boşluğu, endoderm arasında sıkıştırılmış jöle benzeri bir sıvı olan mezogleadan oluşur.
Mezoglea, denizanasının suda çan yapısını korumayı nasıl başardığıdır. Denizanası ektoderm yoluyla oksijeni emer ve Mezoglea de saklar.
Bu da denizanasının son derece düşük oksijen barındıran sularda bile gelişmesini sağlar.
Benzer şekilde denizanasının tam bir şekilde sindirim sistemi de yoktur. Bağırsakları, karaciğeri, pankreası ve diğer önemli organlar bulunmaz.
Yedikleri yiyecekler de basit şeylerdir: Algler, balık yumurtaları, larvalar, küçük balıklar hatta bazen diğer denizanalarını da yiyebilirler.
Tüm bunlar denizanasını hücrelerden oluşan ve bir işe yaramayan su çuvalı gibi gösterebilir. Ancak basit gibi görünseler de oldukça karmaşık ve şaşırtıcı hayvanlardır.
İlkel sinir ağı ve halkası büyük beynimizle karşılaştırıldığında basit görünür ancak denizanalarının tam kontrol sağlayıcıları olmadan bazı işlevlerini nasıl gerçekleştirdikleri hala bir sır.
Artık karaya vurmuş bir denizanası gördüğünüzde bu sefer bu bilgiler ışığında onu değerlendirin..
